نظام مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر از سال 1383 با اجرای اولین دور از بررسیهای خود آغاز گردید. این نظام از طریق بررسیهای متوالی، به گرد آوری، پردازش و تحلیل دادههای عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر پرداخته و با انتشار اطلاعات مربوط در راستای تاثیرگذاری بر سیاستها و برنامههای کنترل و پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر گام بر میدارد. با توجه به لزوم بررسی عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر در استان قزوین، پیماشی در سالهای 1383-1384-1385–1386–1388-1390 به اجرا رسید و دور هفتم پیمایش عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر (STEPs) در اردیبهشت و خرداد سال 1395 همزمان با سایر دانشگاههای کشور اجرا گردید. هدف از اجرای پیمایش، تعیین شیوع عوامل خطر قابل مداخله بیماریهای غیرواگیر شامل "استعمال دخانیات، تغذیه ناسالم، کم تحرکی، فشارخون بالا، اضافه وزن و چاقی، قندخون بالا و چربی خون بالا" به تفکیک گروههای سنی و جنسی، تعیین روند عوامل خطر اصلی قابل مداخله بیماریهای غیرواگیر به تفکیک گروههای سنی و جنسی بود که نتایج بدست آمده از این پیمایش به شرح ذیل است:
63.62 درصد از افراد بالای 18 سال در استان قزوین دچار اضافه وزن و چاقی هستند. (مرد 54.32 %- زن 73%)
35 درصد از زنان بالای 18 سال در استان چاق هستند. (از هر 100 نفر 35 نفر)
24.6 درصد ار افراد بالای 18 سال در استان قزوین فشارخون 90/140 و بالاتر دارند.
بیش از نیمی از افراد یالای 18 سال در استان قزوین فعالیت بدنی ناکافی دارند. (54.64%)
25 درصد از مردان بالای 18 سال در استان، روزانه سیگار میکشند.
با توجه به وضعیت اشاره شده برای کنترل و کاهش شیوع بیماریهای غیرواگیر مانند دیابت، فشارخون بالا و سرطان و ... علاوه بر اقدامات سیستم سلامت کشور شامل: غربالگری، بیماریابی، شناسایی به موقع، ارائه خدمات درمانی و مراقبتی کافی، میبایست بر سایر مولفههای موثر بر سلامت و تغییر شیوه زندگی نیز متمرکز گردید و با انجام مداخلات و اقدامات موثر میزان مواجهه مردم یا عوامل خطر بروز این بیماریها را کاهش داد. همچنین انجام مطالعات و پژوهشهای مرتبط میتواند در طراحی مداخلات مورد نیاز موثر باشد. مهمترین عوامل خطر بروز بیماریهای غیر واگیر تغذیه ناسالم، تحرک بدنی ناکافی، مصرف دخانیات و الکل تعیین شده است، که با کنترل و کاهش مواجه با این عوامل میتوان انتظار داشت که شیوع بیماریهای غیرواگیر پس از طی یک دوره زمانی مشخص به تدریج کاهش یابد و یا اینکه دست کم افزایش آن متوقف گردد. با توجه به افزایش سهم بیماریهای غیرواگیر در تمام گروههای سنی و پیش بینی افزایش روند بروز این بیماریها در سالهای آتی به منظور برنامه ریزی جهت کنترل آن، لازم است عوامل خطرساز آنها شناسایی شود. یکی از بهترین نوع مطالعات مشاهدهای به منظور شناسایی نقش هر یک از عوامل خطر در بروز بیماریها مطالعات کوهورت میباشد که اطلاعات بسیار ارزشمندی جهت آزمون فرضیات در زمینه اتیولوژی بیماریها، عوامل خطر ژنتیکی و محیطی و روشهای پیشگیری و کنترل بیماریها فراهم مینماید. در حال حاضر با توجه به تجربه موفق انجام مطالعات پرشین کوهورت که در بسیاری از دانشگاههای علوم پزشکی کشور در حال اجرا است مطالعات کوهورت کارکنان دانشگاهها نیز طراحی شده است که یکی از دانشگاههای مجری این طرح دانشگاه علوم پزشکی قزوین است.
این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان، عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر، کیفیت زندگی، کیفیت خواب، سبک زندگی، وضعیت تغذیه و امنیت غذایی، وضعیت ارگونومی و استرسهای شغلی کارکنان، شیوع و بروز اختلالات و بیماریهای قلبی- عروقی، بیماریهای مزمن تنفسی، دیابت، اختلالات روانی، اختلالات اسکلتی و سرطانهای شایع در بین کارکنان طراحی شده است. با توجه به نوع مطالعه (کوهورت) ارتباط عوامل دموگرافیک و اقتصادی-اجتماعی (SES) نیز با شیوع و بروز هر یک از بیماریهای غیرواگیر بررسی خواهد شد و بستر مناسبی برای برقراری ارتباط علمی با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی کشور فراهم کرده و میتواند در راستای ارتقای سطح علمی و پژوهشی دانشگاهها مؤثر باشد.